Czy wiesz, że pierwszą wieżą telewizyjną na świecie była wieża Eiffla w Paryżu? Została ona zbudowana w 1889 roku na potrzeby Targów Światowych, a w 1906 roku była wykorzystywana do nadawania programów radiowych. Kilka lat później telewizja zawitała do mieszkań i domów ludzi. Wieża Eiffla była wykorzystywana do przesyłania sygnałów telewizyjnych do anten, jak podaje strona wroclaw-future.eu.
W latach 50. ubiegłego wieku w Berlinie zaczęto budować specjalną wieżę telewizyjną o nazwie Berliner Fernsehturm. Później odkryto, że im wyższa wieża telewizyjna, tym lepsza transmisja sygnału. Umożliwiło to oglądanie kanałów z innych krajów, a także nadawanie własnych kanałów na arenie międzynarodowej.
W 1976 roku w Toronto zbudowano CN Tower. Przez długi czas uważana była za najwyższą budowlę na świecie, gdyż jej wysokość wynosiła 554 metry. Dopiero w 2010 roku w Chinach oddano do użytku 600-metrową Canton Tower, którą prześcignął japoński Tokyo Skytree o wysokości 634 metrów.
Wrocławska wieża telewizyjna jest ważną częścią infrastruktury całego regionu śląskiego. Chociaż nie jest tak duża jak wyżej wymienione wieże, to jednak ma swoją własną historię budowy i rozwoju.
Dlaczego Wrocław potrzebował wieży telewizyjnej?
Nikt nie mógł wówczas przewidzieć, że tuż po II wojnie światowej świat stanie w obliczu nowego medium, które odmieni całą koncepcję odbioru informacji. Oczywiście na przełomie XIX i XX wieku prowadzono już pierwsze badania nad telewizją, ale nie były one znane szerokiej publiczności. Nawet w latach trzydziestych XX wieku, kiedy pojawiły się już pierwsze stacje telewizyjne, a BBC zaczęło produkować regularne transmisje telewizyjne, mogli je oglądać jedynie politycy lub arystokraci, gdyż tylko ich było stać na zakup telewizora.
W latach 50. odbiorniki telewizyjne stały się dostępne dla szerokiej publiczności. Kraje rozwinięte zaczęły tworzyć własne telewizje. Polska, która właśnie podnosiła się z niemieckiej okupacji, również pracowała w tym kierunku. W 1955 roku prawie cały Górny Śląsk mógł odbierać niektóre czeskie programy telewizyjne za pomocą prostej anteny. We Wrocławiu powstał radio klub LPŻ, którego członkowie skonstruowali urządzenia do retransmisji sygnału. W ten sposób wrocławianie mogli oglądać telewizję sąsiedniego państwa.
Ze względu na wpływy partii komunistycznej w całym kraju, Polacy kupowali głównie telewizory wyprodukowane w ZSRR. Wrocławscy technicy mieli duże trudności z odbiorem sygnału z tych odbiorników, ponieważ nie posiadały one żadnych części poprawiających odbiór sygnału. Specjalny przekaźnik, który pomagał zwykłemu użytkownikowi telewizora odbierać sygnał kanału Praga, został wykonany przez Andrzeja Drozda, pracownika Politechniki Wrocławskiej. Urządzenie to znajdowało się na szczycie pod Wrocławiem i zapewniało dodatkowe wzmocnienie sygnału z sąsiednich Czech.
Okres ten znany jest we Wrocławiu jako początek wielkiej telewizji, ponieważ miasto zaczęło myśleć nie tylko o budowie wieży telewizyjnej, ale także o uruchomieniu własnych lokalnych kanałów telewizyjnych.
Telewizja w domu każdego
W 1957 roku technicy Wojciech Dzieduszycki i Stefan Rylski opublikowali w tygodniku Nowe Sygnały artykuł, w którym apelowali do władz miejskich o budowę wrocławskiego ośrodka telewizyjnego. Inicjatywę poparł poseł na Sejm Bronisław Ostapczuk. To właśnie Ostapczuk udał się do premiera RP i przekonał go o celowości budowy takiego ośrodka we Wrocławiu.
Następnie Władysław Gomułka wydał polecenie zakupu nadajnika z anteną dalekiego zasięgu od firmy Siemens & Halske. Plotka głosi, że sprzęt kosztował Wrocławiu 125 tysięcy dolarów — część środków wyłożył polski rząd. Siemens & Halske podkreślał, że dla lepszego odbioru należy wybudować wieżę telewizyjną, ale miasto nie miało wówczas dodatkowych pieniędzy, a państwo nie zgodziło się pomóc.
Bronisław Ostapczuk postawił przed sobą zadanie uruchomienia Wrocławskiego Ośrodka Telewizyjnego do 4 grudnia 1957 roku, gdyż wtedy miał rozpocząć nadawanie polski kanał TV Katowice. O dziwo, zlecenie udało się zrealizować niemal w terminie, choć nie bez trudności, a wrocławianie mogli odbierać sygnał polskiego kanału na swoich telewizorach.
Instalacja nadajnika opóźniała się, ponieważ polski rząd wielokrotnie nie dotrzymywał terminów płatności. Podobnie było na ostatnim etapie. Trudności finansowe tylko opóźniły proces. Ostatecznie jednak Władysław Gomułka wywarł presję na rząd, który sfinansował ostatnią transzę płatności Siemens & Halske. Ośrodek telewizyjny został oficjalnie otwarty 5 grudnia 1957 roku, a jego nazwa brzmiała Ślęża Television Broadcast Center.
Budowa wieży rozpoczęła się natychmiast
Po otwarciu Ślęża Television Broadcast Center Bronisław Ostapczuk zarządził budowę w mieście wieży telewizyjnej, która miała poprawić odbiór sygnału. 1 lutego 1958 roku nastąpiło oficjalne uruchomienie retransmisji sygnału telewizyjnego. Pierwsza antena miała 98 metrów wysokości, a na jej szczycie zainstalowano nadajnik firmy Siemens & Halske.
Wieża telewizyjna była używana jako repeater dla kanałów telewizyjnych, ale wiele aspektów nie zostało przemyślanych. Przykładowo, bardzo wysoka antena przyciągała turystów, ale stanie obok niej było niebezpieczne ze względu na częste niszczenie elementów po złej pogodzie. Zimą sople mogły spaść z wieży telewizyjnej i uszkodzić dach Wrocławskiego Ośrodka Telewizyjnego. Później inżynierowie ośrodka odkryli, że wieża została zmontowana z błędami, co prowadziło do częstych przerw w odbiorze sygnału przez okolicznych mieszkańców.
W 1963 roku okablowanie na wieży telewizyjnej zostało zamontowane poprawnie. Lokalni mieszkańcy mogli odbierać nieprzerwany sygnał, ale wieża telewizyjna wydzielała maksymalne dopuszczalne promieniowanie. Później te kwestie również zostały rozwiązane. Po rekonstrukcji na wieży telewizyjnej zainstalowano nowe stacje i rozpoczęto przygotowania do uruchomienia lokalnego radia.
Początek i koniec nadawania
W 1965 roku pierwszy program radiowy FM został nadany przez Ośrodek Radiowo-Telewizyjny Ślęża. Słuchacze od razu zauważyli, że jakość dźwięku poprawiła się po remoncie wieży telewizyjnej. Rok później Radia Wrocław można było słuchać bez zakłóceń i przerw.
W 1972 roku wieża telewizyjna zaczęła nadawać sygnał telewizji ogólnopolskiej, a później lokalnej. Pięć lat później wieża miała zostać przebudowana. Na tarasie wieży zainstalowano nowe anteny paraboliczne i podłączono nowe systemy telekomunikacyjne. Było to spowodowane szybkim rozwojem telefonii międzymiastowej. To właśnie przez wieżę telewizyjną uruchomiono radiolinię Wrocław-Wałbrzych, która mogła odbierać jednocześnie 120 połączeń telefonicznych.
Podczas przebudowy wieża telewizyjna została wydłużona do wysokości 136 metrów. W 1995 roku na bazie wrocławskiej wieży telewizyjnej uruchomiono stację bazową telefonii analogowej. Wraz z pojawieniem się telewizji satelitarnej i kablowej, wykorzystywanie wieży jako wzmacniacza przestało być opłacalne. Część anteny została przekazana operatorowi komórkowemu Centertel. Następnie z wieży korzystał inny operator komórkowy, Era.
W dniu 22 kwietnia 2013 roku zaprzestano nadawania telewizji analogowej za pośrednictwem wieży telewizyjnej. Wieża telewizyjna była wykorzystywana do komunikacji mobilnej, a także do przyciągania turystów, ponieważ nawet 136-metrowa konstrukcja jest warta zobaczenia.
